Kiraz ağacını neden budamalıyım ?

Kiraz, birçok fitokimyasal bileşik (vitaminler, şekerler, organik asitler, fenolik asitler, antosiyaninler ve flavonoller) açısından zengin bir besin kaynağı ve düşük kalorili içeriği nedeniyle bir diyet ürünü olmasının yanı sıra, sağlık açısından da önemli bir meyve türüdür. birçok hastalığın (kardiyovasküler, kanser, diyabet, felç, demans, stres vb.) riskinin azaltılmasına katkısı vardır. Pazara erken gelen ve kalitesi nedeniyle tüketiciler tarafından kabul gören en değerli meyve türlerinden biri olan kirazda pazarlama sorunlarının yaşanmaması ve pazara geri dönmesi nedeniyle ülkemizde kiraz üretimi her geçen yıl artmaktadır. Yetiştiriciliği birçok meyve türüne göre yüksektir. Farklı ve uygun iklim özellikleri ve toprak yapısıyla bitkisel üretim açısından avantajlı olan Türkiye, dünya kiraz üretiminin yüzde 25,6’sını gerçekleştirirken, üretilen kirazın yüzde 13 gibi çok düşük bir kısmını ihraç edebiliyor. Ülkemizde hektar başına verim dünya ortalamasının çok altındadır (Anonim, 2019). Bu verilerden ülkemizde kiraz yetiştiriciliğinde meyve verimi ve kalitesi açısından önemli sorunların olduğu anlaşılmaktadır.

Ağaç büyüklüğü meyve verimini etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Ağacın büyüklüğü ile gölgelenen verimsiz yaprak alanı arasında doğru orantı vardır. Ağaç boyu uzadıkça, en az ışık alan verimsiz yaprakların yüzdesi azalır, bu da meyve kalitesinin düşmesine neden olur (Heinicke, 1964). Ağacın boyu anaç-çeşit kombinasyonu, budama, toprak, gübreleme, meyve tutumu ve büyüme inhibitörleri ile belirlenir. Ağaç boyutunu kontrol etmek tüm bu faktörlerin uygun bir kombinasyonunu gerektirir (Forshey, 1972).

Kirazda hektar başına düşen ürün miktarı, tercih edilen çeşidin yanı sıra ağacın taç hacmini (ağaç büyüklüğünü) etkileyen bitkinin beslenme durumu, sulama, kullanılan anaç, budama ve dikim sıklığı gibi faktörlere bağlı olarak değişmektedir. Güçlü anaçların kullanıldığı ve bunun sonucunda 7×7 m mesafelerde dikim yapılarak budama uygulamalarına dikkat edilmeyen bahçelerde hektar başına ürün miktarı 8-10 ton arasında değişirken, hektar başına verim 200.000 tona ulaşabilmektedir. Modern tarımın gereği olarak uygun anaç ve budama yöntemlerinin kullanıldığı ve sık dikim uygulanan bahçelerde 30-40 ton kadardır (Long, 2007).

Bir ağaçtaki meyvenin kalitesi ve miktarı vejetatif ve generatif gelişim arasındaki denge ile belirlenir (Ferree, 2003). Meyve ağaçları, yetiştirildikleri toprağın verimliliğine, ekolojik koşullara, tür ve çeşitlerin kalıtsal yapılarına ve aşılandıkları anaçlara göre vejetatif ve generatif gelişimlerini düzenler.

Genel olarak ağaçta beslenmenin toprak altı organlara göre üstün olması durumunda vejetatif gelişme, toprak üstü organların üstünlüğü durumunda ise generatif gelişme yüksek olacaktır. İkisi arasında eşitlik varsa ağaç fizyolojik dengededir (Yılmaz, 1990; Yılmaz, 2003). Kiraz ağaçlarında büyüme genellikle hızlı ve apikal baskınlık kuvvetli olup, büyük ağaçlar oluştururlar. Bu tür ağaçların meyve verimi ve kalitesi düşüktür. Bu özellik kurulacak bir meyve bahçesinde ağaçta vejetatif/generatif dengenin sağlanması amacıyla yapılacak uygulamalarda temel sorunu oluşturmaktadır. Ağaçta fizyolojik dengenin oluşmasında anaç, çeşit, ekolojik faktörler, sulama ve gübreleme gibi birçok faktör etkili olmakla birlikte, budama uygulamalarının da oldukça önemli etkisi bulunmaktadır (Long, 2003).

Meyve ağaçlarında budama, bitki fizyolojisi ve bitki gelişiminin anlaşılmasına dayanan bir sanat gibidir.

Ağaç gelişim fizyolojisi;

Meyve tür ve çeşitlerinin gelişme alışkanlıkları;

Budama ve terbiye sistemlerinin prensipleri;

Ağacın farklı budama kesimlerine (devrilme ve seyrelme) tepkileri ve

Budamada kuvvetli bitkisel büyüme ve meyve tutumu gibi faktörlerin etkilerini anlayabilirsek vejetatif gelişimi değiştirebilir ve arzu edilen özelliklere sahip meyve ve ağaçlar elde edebiliriz (Forshey, 1972).

Ekonomik kaygılar birçok sektörde olduğu gibi meyvecilikte de yetiştiricileri birim alandan en az girdiyle en kaliteli ve en kaliteli ürünü aramaya itmektedir. Bu amaçla dünya kiraz yetiştiriciliğinde eğilim, kurulum maliyetini daha erken amorti eden, meyve verimini ve kalitesini artıran, özellikle hasat gibi işçilik maliyetlerini en aza indiren entansif ekim sistemlerine yönelmektedir. Bu entansif dikim sistemlerinin oluşturulması, çeşidin vejetatif gelişimini sınırlandıran ve çeşidin erken meyve vermesine olanak sağlayan anaç kullanımı ve uygun modern terbiye sistemlerinin uygulanması ile mümkündür.

Son yıllarda bodur anaçların kullanılması ve kiraz üretimine olan ilgi, destekli ve desteksiz birçok yetiştirme sisteminin gelişmesine yol açmıştır. Her sistemin avantajları ve dezavantajları vardır. Doğru sistemin seçilmesi gelişim koşullarına, çeşide, anaçlara, işçilik ve kullanım becerisine bağlıdır.

Bu çalışma Kym Green Bush (KGB), Spanish Bush (SB), Steep Leader (SL), Super Slender Axe (SSA), Tall Spindle Axe (TSA), Upright Fruiting Offshoots (UFO), Meyveciliğin geliştirildiği birçok ülkede ticari olarak başarıyla uygulanan ancak ülkemizde uygulama fırsatı bulamayan Dik Meyvecilik Dalları “Y” Trellis (UFO-Y) ve Vogel Central Leader (VCL).

Kirazda Budama ve Bitirme

Budama aynı zamanda kök ile taç arasındaki işlevsel dengeyi ve yapraklar, sürgünler ve kök uçlarında üretilen hormonlar arasındaki dengeyi de değiştirir. Budama, yüksek kaliteli çiçek tomurcuklarına sahip yeni sürgünlerin gelişimini teşvik eder, taç içinde ışığın daha iyi dağılımını sağlar. Ayrıca budama taçtaki tıkanıklığı azaltır ve birçok hastalık ve zararlıya karşı kullanılan pestisitlerin ağaca daha iyi nüfuz etmesini sağlar. Bu uygulama aynı zamanda taç içinde daha iyi havalandırma sağlayarak birçok hastalığın gelişimini sınırlamaktadır (Marini, 2009). Budama ve bitirme uygulamaları genellikle meyve ağaçlarında bodurlaştırma işlemi olarak değerlendirilmekte ve meyve ağacının taç boyutunun istenilen boyutlarda tutulmasına yönelik bir yöntem olarak kullanılmaktadır.

(Ferree, 2003).

Kiraz bahçelerinde yetişen ağaçlara uygulanacak bitirme sistemi;

Kurulum maliyetini erken amorti etmek için erkenlik,

Kaliteli meyve için iyi ışıklı ve orta kuvvette dallara sahip bir taç;

Meyve dallarının yenilenmesi için sistematik bir yöntem ve

Kolay hasat yapılmasına olanak sağlayacak yapısal bir iskelet sağlamalıdır.

Meyve ağaçlarına uygulanacak budama ve bitirme işlemleri türe ve kullanılan anaç ve çeşide göre farklılık göstermektedir. Bu farklılık ağaç gelişim özelliklerinin farklı olmasından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle ağacın büyüme özelliklerinin bilinmesi, ağacın budama kesimlerine tepkisi ve budama zamanının etkisinin bilinmesi budama ve bitirme sistemlerinin temelini oluşturur.

Kiraz ağaçları dar açılı dallar ve dik bir taç oluşturur. Gelişme hızlıdır ve taç tomurcuğu baskınlığı güçlüdür. Bu tür ağaçların meyve verimi ve kalitesi düşüktür. Bu nedenle kirazlarda uygulanacak budama ve terbiye sistemleri büyük önem taşımaktadır. Kiraz ağaçlarıyla kurulacak meyve bahçesinde ağaçta vejetatif/generatif dengenin sağlanması için yapılacak uygulamalarda üç önemli sorun bulunmaktadır.

Aşırı kuvvetli büyüme: Kiraz ağaçları genellikle kuvvetli bir büyüme gösterir ve büyük ağaçlar üretir. Kullanılan az sayıda anaç dışında diğer anaçlarla oluşturulan kiraz ağaçlarında çok sayıda yan dal ve uzun sürgünler oluşur. Bu özellikler kiraz ağaçlarının bakımını zorlaştırır ve meyve vermeyi sınırlar.

Dar açılı dallar oluşturma: Kiraz ağaçları dar açılı dallar oluşturma eğilimindedir. Dar açılı dallarda dal ile gövde arasında kabuk birikmesi ve dalın gövdeye tutunduğu yerde odun kısmının iyi gelişmemesi nedeniyle dalın gövdeyle bağlantısı zayıflar. Bu bölgelerde kırılma ve çatlamalar meydana gelebilir ve burada biriken suyun donması sonucu hücre ve dolayısıyla doku yaralanmaları meydana gelerek bakteriyel kansere neden olan patojenlerin enfekte olmasına olanak sağlar. Dar açılı dallar, lider dalla rekabet halinde dik kuvvetli bir gelişme gösterir ve geniş açılı dallara göre daha az verimlidir.

Geç meyve verme: Klasik anaçlar üzerinde kuvvetli gelişen kiraz ağaçları 5-6 veya daha sonraki yıllarda meyve vermeye başlar. Budama yapılarak ağacın büyüklüğü kontrol altına alınabilir ve daha fazla dal oluşturulabilir. Ancak özellikle dinlenme döneminde yapılan budama ve devrilme vejetatif gelişmeyi teşvik etmekte ve genç ağaçlarda meyve veriminin gecikmesine neden olmaktadır. Ayrıca toprak derinliği ve verimliliği ya da aşırı gübreleme gibi ağacın gücünü artıran herhangi bir faktör de ilk çiçeklenmenin gecikmesine neden olabilir.

Erken meyve veren bodur veya yarı bodur anaçlar kullanılarak kiraz ağaçlarının bazı olumsuz özellikleri değiştirilebilir. Ağacın yüksekliği daha kolay kontrol edilir ve dallar doğal olarak daha geniş bir açıyla oluşabilir. Ancak uygun budama ve terbiye sistemi olmadan bu ağaçlardan istenilen verimi almak zordur (Long, 2003). Anaç ve çeşit kombinasyonu ne olursa olsun, kirazlarda yıllık sürgün uzatımı maksimum meyve kalitesi için zorunludur. 2 yaşındaki dallarda ve 1-3 yaşındaki mahmuzlarda daha fazla ve kaliteli meyve elde edilir. Bu nedenle bir meyve bahçesi yönetiminde amaç, eski mahmuz sayısını azaltmak ve ağacın tamamında 25-30 cm’lik çok büyük miktarda yeni sürgünler oluşturmak olmalıdır.

Anaç Seçimi

Meyveciliğin geliştirildiği birçok ülkede kiraz yetiştiriciliğinde sık ekime uygun, küçük ağaçlar oluşturan erkenci bodur ve yarı bodur anaçlar kullanılmaktadır. Kiraz yetiştiriciliğinde kullanılacak anaç verimi ve kaliteyi doğrudan etkilediğinden uygun anacın seçilmesi dikkat edilmesi gereken önemli faktörlerden biridir. Ayrıca anaç seçimi, uygulanacak budama türü, işçilik gibi birçok yetiştirme kararını etkilemektedir (Long, 2003).

Bitirme sistemleri ağacın doğal büyüme alışkanlıklarını değiştirirken, anaç seçimi de ağaç gelişimini ve ağacın terbiye sistemi tekniklerine tepkisini etkiler. Bu nedenle bitirme sistemi ile anaç birlikte düşünülmelidir. Kullanılan anaca bağlı olarak uygulanacak bitirme sistemi farklılık gösterebilir (Long ve Kaiser, 2010).

Ağaç gücü çok kuvvetliden çok bodura kadar değişebilen çok sayıda kiraz anaçları mevcuttur. Anaçlar gelişmeyi teşvik etme açısından dört seviyeye ayrılır.

Güçlü: Mazzard (Mazzard F.12/1), Mahaleb(SL-405, SL-64), Colt, MaxMa 60, Adara.

Yarı kuvvetli:    Gisela®6, Gisela®12, Gisela®13,

Krymsk®5, MaxMa®14, CAB6P ve Victor, Piku 3 ve Piku 4.

Yarı çömelme:     Gisela®5, Krymsk®6, Weiroot 158,

Weiroot 154, Cass, Clair, Clinton, Crawford, Lake, P-HL-B ve Piku 1

Bodur: Gisela®3, Clare, Tabel (Edabriz), Weiroot 53, Weiroot 72, P-HL-A ve P-HL-C (Long ve diğerleri, 2015).

Maalesef hiçbir anaç, kaliteli ve sağlam meyve verme, düzenli ve bol ürün verme gerekliliklerini tam olarak karşılayamıyor. Meyve bahçesi oluşturulurken kültürel önlemler ve çevresel faktörlerin yanı sıra anaç x çeşit kombinasyonunun birbirleri üzerindeki etkilerinin de dikkatle ele alınması gerekir. Uygun anaç seçimi sadece yetiştiricinin yönetim becerilerine değil aynı zamanda çeşide, yetiştirme sistemine ve bahçenin kurulduğu yere de bağlıdır (Long, 2010).

Şekil 1. Kiraz anaçlarının taç hacimleri (Anonim, 2011).

Budama ve Bitirme Teknikleri

Bahşiş alma

Bahşiş; Bir dalda yan tomurcukların gelişmesini teşvik etmek için, amaca göre değişen uzunluktaki dalın ucunun kaldırılmasıdır (Şekil 2a). Devrilme, seyrelme, vejetatif gelişmeyi kesmeden daha fazla teşvik ederek ağaçta gölgelenmeye neden olabilir. Ayrıca bu tip kesimlerin çiçek gözlerinin oluşumunu sınırlayıcı etkisi de dikkate alınmalıdır. Bu tip kesim kullanıldığında taç tomurcuklarının çoğu tahrip olur, apikal baskınlık ortadan kalkar ve seyreltme kesiminden hormon dengesi daha fazla etkilenir.

Devrilme hem sürgün sayısını hem de sürgün uzunluğunu arttırır ancak ağaç yüksekliği üzerindeki etkisi sınırlıdır. Bu etki, daha genç ve daha dik gelişen dallarda uç çıkarma işlemi yapıldığında daha fazla olur. Bu kesim genellikle bitirme sistemlerinin kurulum aşamalarında dallanmayı güçlendirmek için kullanılır. Uçların çıkarılması kesime yakın alanlarda vejetatif gelişmeyi güçlendirdiğinden, bu tür kesim genç ağaçlarda meyve tutumunu geciktirebilir. Yüksek verimli çeşitler ve anaçlarla kurulan meyve bahçelerinde, verim çağındaki ağaçlarda, fizyolojik dengeyi korumak ve kaliteli meyve elde etmek amacıyla devrilme, bir sonraki yılın mahsulünün azaltılması amacıyla kullanılmaktadır (Long ve ark., 2015).

Devrilme ne kadar şiddetli (aşırı) olursa, çeliklerin hemen altındaki tomurcuklardan o kadar güçlü vejetatif gelişme meydana gelir. Genç ağaçlarda devrilme, beş gelişmeyi ve meyve tutumunu olumsuz etkiler (Elfving 1990). Yaşlı dalların devrilmesi, potansiyel verimli dalların son derece verimsiz bitkisel sürgünlere dönüşmesine neden olur. Bir daldaki sürgünlerin tümü devrilme sırasında uzun (hafif) budanırsa, daha fazla tomurcuk kalacağı için sürüm zayıf olur, tüm sürgünler kısa (şiddetli) budanırsa sürgün gelişimi güçlü olur. Sürgünlerin bir kısmı kısa (şiddetli), bir kısmı ise uzun (hafif) budanırsa, kısa budanan sürgünler zayıflayacak, uzun budanan sürgünler ise güçlenecektir.

Seyreltme kesme

Seyreltme kesimi genellikle gölgelemeyi ve meyve vermeyi azaltmak ve taç içindeki ışık etkinliğini arttırmak, ayrıca dik gelişen bitkisel veya sarkık ve zayıf verimsiz dalları ortadan kaldırmak için kullanılır (Şekil 2b). Seyreltme ağaç içindeki ışık dağılımını iyileştirir, böylece çiçek oluşumu, meyve tutumu artar ve tacın alt kısımlarında gelişme teşvik edilir. Bu kesimin meyve verimine etkisi potansiyel meyve verme alanını ortadan kaldırarak sınırlamasıdır. Seyreltme kesiminde dallar oluştukları noktadan çıkarıldığından, tahrip olan yan tomurcukların uç tomurcuklara oranı daha fazladır. Bu nedenle ara çelikler, uç çelikler kadar sürgün gelişimini teşvik etmez. Bu nedenle genç ağaçlarda meyve verme yılını geciktirme etkisi çok azdır. İnceltme kesimi dalın oluştuğu noktanın hemen üzerinden yapılmalıdır. Bu noktada yapılan kesimler daha az vejetatif gelişme sağlar, yara daha hızlı iyileşir ve kış soğuğuna daha az duyarlı olurlar. Daha yüksek (tırnak bırakarak) veya daha derin yapılan kesimler yaranın iyileşmesini yavaşlatır ve hastalık ve zararlıların daha fazla çoğalmasına neden olur (Shigo, 1990).

Saplama (yenileme) kesimi

Sap kesimi, ağacı genç ve verimli tutmak için meyve dallarını yenilemek amacıyla kullanılır. Sap kesiminde dal 2,5 -30 cm uzunluğunda kesilir. Dal nispeten gençse bu kesim ile kesimin altında kalan mevcut tomurcukların gelişimi uyarılır ve oluşan dal eski dalın yerini alır. Yaşlı dallarda sap kesimi yapıldığında bu dalda tomurcuk bulunmayabilir. Bu durumda kabuğun altında bulunan adventif gözler gelişmeye başlayacak ve bu gözlerden yeni bir dal oluşacaktır. Uç tomurcuğunun devamı sonucu dal gelişiminin dikey olarak devam ettiği ve istenilen yan dal oluşumunun gerçekleşmediği durumlarda, dalda gözün durumuna göre değişen uzunluklarda kesimler yapılabilir. yan dal oluşumunu teşvik eder ve aşırı uç gelişimini ortadan kaldırır (Şekil 3). Saplama kesimi sonucu oluşacak yeni dalda gelişme daha zayıf ve daha yatay olacaktır. Ağaçların gelişme döneminin başlangıcında (ilkbahar) veya çiçeklenme döneminde yapılan sap kesimi daha fazla sürgün oluşumunu sağlayacaktır (Long ve ark. 2015).

Bölgesel çift kesim

Bu kesim türü genç ağaçlarda ağacın gücünü kontrol etmek ve geç meyve verme potansiyelini azaltmak için kullanılan bir kesimdir. Dikey olarak gelişen güçlü bir dal ve bu dala yakın gelişen daha zayıf bir dal üzerinde dinlenme döneminde devrilme yapılır (Şekil 4a ve b). Dik gelişen dalda tomurcuklar sürülüp gelişmeye başladığında taç tomurcuğu çok güçlü olacak ve dikey olarak gelişmeye başlayacaktır. Dikey olarak gelişen bu dal üzerinde yapılacak uç çıkarma işlemi ile taç tomurcuğu kaldırılacak ve dolayısıyla taç tomurcuğunun baskınlığı (apikal baskınlık) ortadan kaldırılmış olacaktır. Bunun sonucunda alt tomurcuklardan bir veya ikisi patlayacak ve yeni dallar daha yavaş ve daha yatay olarak gelişecektir. Daha güçlü olan dal, sezon ortasında veya ertesi yıl tamamen kaldırılır (Şekil 4c). Böylece güçlü dal yok edilir. Sonuç olarak yok edilen güçlü dal için harcanacak enerji, zayıf büyüyen dalın gelişmesi için kullanılacaktır. Bu tür kesme, ağaçta çok sayıda yeni sürgün oluşmasına ve ana dallarda uçmaya olanak sağlar (Long ve ark. 2015).

Ana yöntem

Çoğu kiraz çeşidinin yukarı doğru gelişme ve dar açılı dallar oluşturma alışkanlığı vardır. Bu dalların birleşim yerlerinde ağaç dokusunun azlığı sonucu oluşan kabuk birikmesi ve dal bağlantısının zayıf olması ileride sorun teşkil edebilir. Ayrıca bu dallanma şekli, ağacın daha az ışık almasına neden olan dar bir ağaç yapısı oluşturur. Işık alımını düzenlemek, vejetatif gelişmeyi azaltmak ve erken meyve vermeyi teşvik etmek ve ana dalları düzenlemek amacıyla ağaçta dal açıları genişletilmelidir. En iyi dallanma açıları, dokular henüz yeşil iken, yeni sürgünlerin boyu 8-10 cm’ye ulaştığında elde edilir. Gövde ile gövdeden gelişen 8-10 cm’lik genç sürgün arasına geniş dal açıları oluşturacak şekilde bir dal veya dübel parçası yerleştirilebilir (Şekil 5). Bakteriyel kanser enfeksiyonu riskinin olduğu bölgelerde açı açmak için mandal kullanmak daha doğru olacaktır. Daha eski dallarda ise 350 cm uzunluğunda dal açma çubukları kullanılarak veya zeminde sabit bir yapıya dal ve ip bağlanarak dallar istenilen oranlarda genişletilebilir (Long ve ark. 2015).

Yaz budaması

Ağaç büyümesini sınırlı bir şekilde kontrol eden yaz budaması; Kış budamasını tamamlamak veya düzeltmek ve bazı bölgelerde güneşlenmeyi artırarak meyve kalitesini arttırmak amacıyla yapılır. Yaz budamasının ağaçlarda fotosentez gibi temel fizyolojik olaylarda etkili olduğu, yaz budaması ile ağaçlarda %11-39 oranında fotosentez oranında artış meydana geldiği yapılan çalışmalarla kanıtlanmıştır. Yaz budaması sonucu meyve kalsiyum miktarının artması meyvenin kalite özelliklerini olumlu yönde etkiler.

Yaz budaması Kym Green Bush (KGB), Spanish Bush (SB) gibi terbiye sistemlerinde ağaçta yeterli sayıda ana dalın kalmasını sağlamak amacıyla kullanılır. Uygulama zamanına bağlı olarak yaz budamasının yeni gelişmelere etkisi farklılık gösterebilir. Örneğin haziran ayında yapılan yaz budamasında çok sayıda yeni sürgün meydana gelirken, yaz ortasında yapılan budamada daha zayıf ve dar açılı dallar oluşurken, yaz sonu yapılan budamada yeni sürgün oluşumu neredeyse yok denecek kadar azdır. veya sonbaharın başı.

Tomurcuk aktivasyonu

Bir fidede istenen yerde sürgünler oluşturmak üzere tomurcukların etkinleştirilmesi, bazı bitirme sistemlerinde taç yapısının erken oluşumu için anahtar nokta olabilir. Bu birkaç yolla yapılabilir.

1. Tomurcukların şişmesi aşamasında dal oluşumunun istendiği yerlerde bulunan tomurcuklara Promaline® gibi stokinin + gibberalin bitki büyüme düzenleyicilerinin uygulanması. Bu uygulamadan en iyi sonuçlar, gelişme için optimum sıcaklıklar olduğunda elde edilir. Düşük sıcaklıklarda uygulandığında tomurcukların aktivasyonunda problemlere ve sürgünlerin zayıf olmasına neden olabilir.
2. Çentik açma, dallanmayı teşvik etmek için kullanılan başka bir yöntemdir. Bir tomurcuğun hemen üzerindeki dalda kambiyumun derinliğine kadar bir çentik açılır. Bu kesim dalın çevresinin üçte birini kaplayacak şekilde olabilir. Güçlü ağaçlarda yeterli etkiyi sağlamak için nispeten daha geniş kesimler yapılmalıdır. Bu işlem ilk tomurcuk şişmesinden tomurcuk patlamasına kadar herhangi bir zamanda yapılabilir ve sıcaklıktan etkilenmez.
3. Sürgün oluşturmak için seçilen tomurcukların dışındaki diğer gereksiz tomurcukların çıkarılması, depolama maddeleri için rekabeti ortadan kaldırarak seçilen tomurcukların aktivasyonunu teşvik edecektir. Bu işlem dinlenme döneminden tomurcuk patlamasına kadar uzun bir uygulama süresinde yapılabilmekte olup, bu işlemde sıcaklık etkili değildir.

Büyük yaralar açmak veya çentik açarken çok sayıda tomurcuğu çıkarmak bakteriyel kanser riskini artırabilir; Yine de uygulanması gerekiyorsa bir hafta boyunca sıcak ve yağışın olmadığı bir ortamda uygulama yapılmalı, yaralanmadan önce veya sonra bakır gibi antibiyotikler uygulanmalıdır. Ayrıca yeni dikilen ağaçlarda ve kök sistemi daha iyi olan ağaçlarda tomurcuk aktivasyon süreçleri daha başarılı olmaktadır (Long ve ark. 2015).

Kiraz Gelişimi ve Verim Alışkanlığı

Kirazlara uygulanacak terbiye sisteminin başarılı olabilmesi için ağacın meyve verme şeklini ve yapısal gelişimini anlamak gerekir. Kiraz ağaçları genel olarak güçlü bir gelişme gösterir ve büyük ağaçlar oluşturur. Birkaç dar açılı yan dal ve uzun sürgünler oluştururlar. Dik gelişme ve güçlü sürgünlerin oluşturduğu piramidal yapının aksine, gövde boyunca yayılan ve iyi bir dağılıma sahip, zayıf ila orta dallara sahip, küçük boylu bir taç ve ağaç arzu edilir. Bu arzu uygun anaçların kullanılması ve yetiştirme sistemlerinin uygulanmasıyla sağlanabilir. Güçlü ağaç gelişiminde çiçek tomurcuklarının ve mahmuzların oluşmaya başlaması daha uzun zaman alır. Ağacın kuvvetli gelişimi erkencilik ve verimlilik açısından istenmez. Bu nedenle yetiştiriciler, erken veya bodur anaçlar kullanarak, sürgünleri ve dalları bağlayarak veya daha yapay büyüme yaratarak ve/veya büyüme döngüsü sırasında, özellikle hasattan önce, orta miktarda su ve besin maddeleri (özellikle nitrojen) uygulayarak büyümeyi kontrol ederler. daha erken ve daha yüksek düzeyde meyve verimi sağlar.

Erkenci anaçlarla zayıf ila orta kuvvette tutulan bir kiraz ağacının tam ürüne ulaşması üç yıla ihtiyaç duyar. İlk yılda oluşan bir sürgünde her boğumda tek bir büyük yaprak bulunur (Şekil 6). İkinci yılda, tek bir çiçek tomurcuğuna sahip olabilen (vejetatif tomurcuğu olmayan) sürgünün en alt boğumu hariç, diğer boğumların her birinde 6-8 yapraklı, meyve vermeyen mahmuzlar bulunur (Şekil 7).

Bu nedenle ikinci yılda çok az çiçeklenme meydana gelebilir; Bitkisel tomurcukların yokluğu nedeniyle, bu düğümler çiçeklenme ve meyve verme sonrasında körelir. İki yılın sonunda meyve vermeyen mahmuzların yaprak koltuklarında çiçek tomurcukları oluşmaya başlar. Böylece 3 yılda mahmuz dalının çeşidine, gücüne ve konumuna bağlı olarak her boğumda 110 çiçek tomurcuğu ve 6-8 yapraklı bir meyve veren mahmuz oluşur (Şekil 8). Sürgünün ucuna yakın mahmuzlar, alttaki mahmuzlara göre daha yüksek oranda çiçek tomurcuğuna sahiptir. Işık alımı ve beslenme düzgün şekilde kontrol edilirse bu mahmuzlar yıllarca üretken kalabilir.

Ancak en kaliteli meyveler genellikle 2 yaşındaki dallarda ve 1-3 yaş arasındaki mahmuzlarda üretilir. Bu nedenle meyve bahçesi yönetiminde amaç, eski mahmuzların sayısını azaltmak ve ağacın her yerinde 25-30 cm uzunluğunda çok büyük miktarda yeni sürgünler oluşturmak olmalıdır. Pek çok bitirme sistemi, bu meyve verme ünitelerini optimum meyve kalitesi için yenilemek ve korumak üzere tasarlanmıştır.

Bitirme Sistemi Seçimi

Meyve ağaçlarına uygulanacak iyi bir terbiye sistemi, yüksek meyve kalitesine ve kolay hasada olanak sağlayacak yapısal bir iskelet sağlamalıdır (Long, 2003). Daha önce kiraz ağaçlarına budama ve terbiye sistemleri düzenli olarak uygulanmıyordu. Bu tür meyvelerde bodur anaçlar kullanılmadığından bitirme sistemi seçiminde tek seçenek basit açık vazo sistemiydi. Son yıllarda bodur anaçlar

Kiraz üretiminde kullanılması ve ilgi görmesi birçok terbiye sisteminin geliştirilmesine yol açmıştır. Pratikte her sistemin bazı avantaj ve dezavantajları bulunmaktadır. Doğru sistemi seçmek; Gelişme koşulları, çeşit, anaç, uygulanabilirliği ve yetiştiricinin bu sistemi yürütebilme yeteneği gibi birçok faktöre bağlıdır. Bu faktörlerin birbirini nasıl etkilediğini bilmek doğru seçimi yapmanın en önemli parçasıdır (Long, 2003).

Bir bitirme sistemi seçmeden önce dikkatli bir şekilde düşünülmelidir. Bitirme sisteminin seçiminde, bitirme sisteminin ağaç mukavemeti, meyve kalitesi, gençlik kısırlığı ve kültürel süreçler üzerindeki etkileri dikkate alınmalıdır. Yetiştirme sistemi seçiminde toprak verimliliği, lokasyon, yetiştirme mevsimi ve iklimin uzunluğu, anaç kuvveti, çeşidin büyüme alışkanlığı, ekipman büyüklüğü gibi faktörlerin etkili olduğu unutulmamalıdır (Long vd., 2015). ).

Bitirme Sistemlerinin Uygulanabilirliğinin Azaltılması

	KGB	SB	SL	GSA	TSA	UFO	UFO-Y	VCL
Anaçlar
Kuvvetli	X	X	X
Yarı bodur	X	X	X		X	X	X	X
Bodur			X	X	X			X
Meyve Verme Alışkanlığı
Mahmuz ucu	X	X	X		X	X	X	X
Mahmuz olmayan uç		X	X	X	X			X
Terbiye Sisteminin Özellikleri
Erkencilik				X	X	X	X	X
Düşük kurulum masrafları	X	X
Yenilenebilir olabilir	X			X		X	X
yaş
Hasat masraflarının	X	X		SB		GSA	TSA
UFO-Y

• Kirazda Uygulanan Modern Kaplama Sistemleri
  • Kym Yeşil Bush (KGB)

İspanyol Bush terbiye sisteminin Kym Green tarafından modifikasyonu sonucu ortaya çıkan bir sistemdir. Bu terbiye sistemi ile ağaç boyunun kontrol edilmesi, hasat vb. kültürel işlemler daha kolay gerçekleştirilmektedir. Bu terbiye sistemi ile ağaç boyunun kontrol edilmesi, hasat vb. kültürel işlemler daha kolay gerçekleştirilmektedir. Hem kuvvetli hem de bodur anaçlara uygulanabilen, kuvvetli anaçlarda 2-2,5 x 4-4,5 m, yarı kuvvetli anaçlarda ise 1,5-2 x 3,5-4 m dikim mesafesi ile sık ekime uygun yetiştirme sistemidir. anaçlar. Ağaç oluşumu kolaydır ve minimum emek gerektirir; budama basit ve tekrarlanabilir bir plan izler. Çoğu çeşit KGB sistemiyle çok iyi performans gösterse de, meyvelerin çoğunu lehim sürgünlerinin alt tarafında üreten Regina ve Attica gibi mahmuzsuz çeşitler için tavsiye edilmez. Bu sistemde sürgünler yok edilir. KGB sisteminin uygulandığı ağaçlarda yaprak yoğunluğundan dolayı bakteriyel kanser, kahverengi kök çürüklüğü, küf gibi hastalıklar sorun olabilmektedir.

Bitirme sisteminin uygulama aşamaları

Aşama: Dikim

Amaç: Güçlü bir kök sistemi oluşturmak ve kurulum döneminde orta düzeyde gelişmeyi teşvik etmek.

Yapılacak İşlemler: Fidan üzerinde yerden 45-60 cm yükseklikte üst kesim yapılır ve kesimin altında en az 3 veya 4 canlı tomurcuk bırakılır (Şekil 10). İlk gelişme sezonunda oluşacak her lider dalda minimum 60 cm uzunluğunda gelişme oluşturmak için gerekli kültürel işlemler (gübreleme, sulama, toprak işleme vb.) yapılır.

Aşama: İlk dinlenme süresi

Amaç: Ağaç yapısını oluşturmak ve homojen bir gelişmeyi teşvik etmek.

Yapılacak İşlemler: 60 cm uzunluğa ulaşan tüm yeni oluşan dallar 5-12 cm boylarda kesilir (Şekil 11). Güçlü dallar zayıf olanlardan daha kısa kesilir. Ağacın düzgün bir şekilde gelişmesini sağlamak için çok zayıf veya çok güçlü dallar kaldırılır. Gelişme istenildiği kadar olmazsa bir sonraki yıla kadar bekleniyor. Bakteriyel kanser riskinin yüksek olduğu yerlerde bu kesimler büyüme mevsiminin sonunda, örneğin yaz sonu veya sonbahar başı gibi, havanın kuru olduğu zamanlarda yapılabilir. Tepesi yayvan ve kuvvetli tepesi olan bir ağaçta dik gelişen dallar, daha zayıf gelişen dış taraftaki dallara göre daha kısa kesilir.

Aşama: İkinci gelişim dönemi

Amaç: Yeterli miktarda besin sağlayarak kurulum döneminde orta düzeyde gelişmeyi teşvik etmek.

Ağaç yapısını oluşturmaya devam ediyoruz.

Homojen bir gelişmenin teşvik edilmesi.

Ne yapılmalı: Gündönümünden önce (yazın ilk günü) öndeki tüm dallar 5-12 cm uzunluğunda kesilir (Şekil 12). Güçlü dallar zayıf olanlardan daha kısa kesilir. Ağaçta homojen lider gelişimi sağlamak için çok zayıf veya çok güçlü dallar kaldırılır. Tepesi güçlü ve yayvan olan bir ağaçta dik gelişen lider dallar, dış tarafta yer alan daha zayıf dallara göre daha kısa kesilir.

Aşama: İkinci dinlenme dönemi

Ne Yapılmalıdır:  Ağaçlardaki kuvvetli anaçlarda ilk dinlenme döneminde uygulanan işlemler tekrarlanır. Meyve veren alanlarda dengeli bir iskelet oluşturmak için önerilen lider sayısı; Yarı kuvvetli anaçlarda 20-25; Güçlü anaçlarda ise 25-30 adettir. Liderlerin sayısı toprağın verimliliğine ve diğer koşullara bağlı olarak değişebilir. Amaç, her önde gelen dalda yıllık 60-90 cm’lik bir büyüme elde etmektir, yani yıllık büyüme arzu edilenden fazla ise lider sayısı daha yüksek olacak şekilde ayarlanmalı, istenilenden az ise lider sayısı artırılmalıdır. Lider sayısı daha düşük ayarlanmalıdır. Yarı kuvvetli anaçlar üzerindeki ağaçlarda oluşan dalların bir sonraki yıl meyve vermesi için budama yapılmadan gelişmesine izin verilir.

Aşama: Üçüncü dinlenme süresi

Amaç : Ürün yükünü kontrol etmek

Yapılacak işlemler: Yarı kuvvetli anaçların verimli veya orta verimli çeşitlerle kombinasyonlarında ve kuvvetli anaçların verimli çeşitlerle kombinasyonlarında lider dallara devrilme yapılmalıdır (Şekil 13). Yaprak/meyve oranını dengelemek ve kaliteli meyve elde etmek için yeni gelişimin 1/4’ünün çıkarılması gerekir.

Aşama: Üçüncü ve sonraki gelişim dönemleri

Amaç: Üçüncü yılda yarı kuvvetli anaçlardaki ağaçlarda sürgünlerde ve alt çiçek tomurcuklarında az da olsa meyve vermeye başlamak.

Yarı kuvvetli anaçlar üzerindeki ağaçlarda ilk ticari hasadın dördüncü yılda yapılması. Işık dağılımını teşvik etmek ve ağaç gücünü kontrol etmek.

Eylemler: Bu amaçlarla, ışık alımını iyileştirmek için ağacın iç kısmında bulunan 2-4 stratejik lider dal kaldırılmalıdır (Şekil 14). Lider dal gelişimi zayıfsa (yılda 60 cm’den az), fazla lider dallar kaldırılır. Olgunluk döneminde dengeli ve verimli bir ağaç yapısının sürdürülebilmesi için önerilen lider dal sayısı: Yarı kuvvetli anaçlar için 12-16; Güçlü anaçlar için 15-20 adettir.

Lider dal sayısı toprağın verimliliğine ve diğer koşullara bağlı olarak değişebilir. Yıllık büyümesi 60-90 cm olan orta kuvvette bir ağaç elde edilmesi amaçlanmaktadır.

Amaç : Işık alımını, ürün yükünü ve ağaç yüksekliğini kontrol etmek.

Yapılacak İşlem: Ağacın tepesi 2,5 m yükseklikte kesilir. Bu işlem mekanik veya manuel olarak yapılabilir. Ağacın boyu 2,5 m’yi geçmiyorsa her lider daldan yeni sürgün gelişiminin 1/4’ü kaldırılır (Şekil 15). Kolayca ulaşılabilen tüm yan dallar çıkarılmalıdır (Şekil 16). Yaklaşık 8 cm uzunluğundaki saplardaki tomurcuklar sürülerek meyve oluşturur. Regina gibi mahmuzsuz çeşitlerde önemli miktarda meyve bu noktada ortaya çıkar. Bu küçük saplama dalları meyve verdikten sonra ölür ve ertesi yıl çıkarılabilir. Meyve dallarının yenilenmesine yönelik uygulamalar dinlenme döneminde veya gelişme döneminde yapılabilir. Dalları yenilemek için en güçlü ve hasat sorunu olan lider dallar seçilir. Seçilen bu dallar kesilerek yeni meyve dallarının oluşması sağlanacak ve 25-30 cm’lik bir parça bırakılacaktır. Altta çatallanan tüm lider dallar yenilenir (Şekil 17). Yeni oluşan lider dalların en güçlülerinden bir veya ikisinin seyreltilmesi gerekir (Şekil 18). Yeni oluşan lider dalların gelişmesi ve meyve vermesi için dalların dik konumu korunarak sağlam bir dal yapısı oluşturulmalı, zayıf dalların uzaklaştırılması gerekmektedir (Long vd., 2015).

Süper İnce Balta (SSA)

Bodur veya yarı bodur anaçlarda 1,0 x 3,0 m, yarı kuvvetli anaçlarda ise 2,0 x 3,5 m dikim mesafesi ile sık ekime uygun ideal bir bitirme sistemidir. Dikim yoğunluğunun fazla olması nedeniyle ikinci ve üçüncü yılda kurulum maliyetini amorti eder. Bu terbiye sisteminde meyve verme, esas olarak kaliteli meyvelerin üretildiği alanlar olan bir yaşlı dalların diplerinde meydana gelir. Bu nedenle meyvenin kalitesi genellikle çok yüksektir. Ancak mahmuzlu meyvelerin çoğunda ortaya çıkan verimli çeşitler nedeniyle bu terbiye sistemi meyve verimi açısından sorunlar yaratmaktadır. Geri dönüşümü çok yüksek olmasına rağmen bahçe kurulum maliyeti oldukça yüksektir. Ayrıca budama işlemi diğer bitirme sistemlerine göre çok daha zahmetli ve zaman alıcıdır ve bahçe ömrü çoğu zaman diğer sistemlere göre daha kısadır. Ağaç başına düşük verim kapasitesi, yüksek dikim yoğunluğu ile dengelenmektedir.

Bitirme sisteminin uygulama aşamaları

Aşama: Dikim

Amaç: Gelişimin ilk yılında güçlü bir kök sistemi oluşturmak ve yan sürgünlerin gelişimini teşvik etmek.

Yapılacak İşlem:         Bu bitirme sistemi

Uygulanmasında fidan seçimi oldukça önemlidir. Fidelerin yüksekliği 100-125 cm olmalıdır. Bu özellik, ağacın güçlü tomurcuklara ve uçtan ortaya doğru iyi bir şekilde dağılmış kısa boğumlara sahip olması açısından önemlidir. Dikim için dallı fideler kullanılıyorsa, sürgün gelişimini artırmak için dallar kesilerek 2 veya 3 bitkisel tomurcuk bırakılır (Şekil 20). Dresaj sistemini oluştururken her yıl 10 veya daha fazla yan dalın ana dalda geliştirilmesi önemlidir. Bu amaçla promalin uygulanıp bilezikten sap alınır (Şekil 21), bu bitirme sisteminde tomurcuk çıkarılması önerilmez.

Aşama: İlk geliştirme dönemi

Amaç: İstenilen ağaç yüksekliğinin en az ‘%75’ini tamamlamak. İkinci yılda meyve verecek 10 veya daha fazla homojen, nispeten orta-kuvvetli, iyi dağılmış yan dallar geliştirin

Yapılacak İşlemler: Dik yan sürgünler 7,5-10 cm uzunluğa ulaştığında bu sürgünlerin üzerine 90 derecelik açıyla gövdeye dübel takılarak sürgünlerin yatay dallanma açıları ayarlanır. Mandallar 2-3 hafta sonra çıkarılabilir veya sürgünün ucuna doğru kaydırılabilir. İlk yılın sonunda istenen yan sürgün oluşumu Şekil 22’de gösterilmektedir. SSA bitirme sisteminde ağaçların tepesini bağlamak için yüksek tek sıra tel yararlı olabilir.

Aşama: İlk dinlenme süresi

Amaç: Tomurcuk aktivasyon teknikleri kullanılarak lider dalda fazla yan sürgün oluşumunu teşvik etmek. +İkinci yılda ürün alınması . Dengeli bir meyve/yaprak alanı oluşturmak için mevcut yan sürgünlerin kısa budaması

Yapılacak İşlemler:  SSA terbiye sisteminde, yeni sürgünlerin oluşması için dalın büyük bir kısmının kesilmesi, bir yıllık sürgünün dibinde çiçek tomurcuğu ve en az iki bitkisel bitkinin bırakılmasıyla kısa budama yapılır (Şekil 23). ). Alt dallar yüksek dallara göre biraz daha uzun bırakılabilir. Çiçek tomurcukları ile vejetatif tomurcuklar arasındaki farkın kolaylıkla ortaya çıktığı tomurcukların şişme döneminde kısa budama daha başarılı bir şekilde yapılabilir (Şekil 24). İstenilen ağaç yüksekliğine ulaşılıncaya kadar lider dalda yan dal oluşumunu teşvik etmek amacıyla gerekli görüldüğünde tomurcuk aktivasyon işlemleri yapılabilir.

Şekil 23. Dal kesimi Şekil 24. Tomurcuk şişmesi

Aşama: İkinci ve sonraki geliştirme sezonları

Amaç: Lider dalda ikinci yılda istenilen ağaç boyunda, ikinci yılda %75, üçüncü yılda ise %100 oranında iyi dağılmış yan sürgün oluşumunu tamamlamak. Ağaç ikinci yılda ürün vermeye başlar ve dördüncü ve beşinci yılda tam verime ulaşır. Ağacın üst kısmında aşırı canlanma yaratmadan sabit taç yüksekliğini korumak.

Yapılacak İşlemler: Lider dal üzerinde dik gelişen yan sürgünler 7,5-10 cm uzunluğa ulaştığında sürgünlerin yatay dallanma açıları dübellerle ayarlanır. Lider dal istenilen ağaç yüksekliğine ulaştığında, tercih edilen yüksekliğin hemen altında nispeten zayıf bir yan dal bırakılarak lider dalı devrilir, bu, yeni büyümeyi en aza indirmek için tomurcuk patlamasından 4-5 hafta sonra veya hasattan sonra yapılabilir.

Aşama: İkinci ve sonraki dinlenme dönemleri

Amaç: 100 yıllık tüm meyve dallarının yüzdesi

Yenilenmelerini sağlamak için tüm yan dallarda kısa budama yapmak. Taç boyunca orta düzeyde güç ve verimliliği dengede tutmak.

Eylemler: Her meyve dalı yıllık olarak kısa budandı ve verim için alt çiçek tomurcuklarına ek olarak yaprak alanı için 2-3 bitkisel tomurcuk bırakıldı (Şekil 25); dal uzunluğu taçtan üst kısma doğru kısaltılmıştır (Şekil 26). Kısa budama, mahsulün ön dalın yakınında devam etmesini sağlar (Şekil 27).

Meyve veren dallar çok uzadığında, lider dalın yakınındaki sürgünlerin yenilenmesini teşvik etmek için küçük bir parça bırakılarak çıkarılabilirler (Şekil 28). SSA ağacında çiçeklenme ve ürün verme (Şekil 29), bahçenin ömrü boyunca öncelikle mürver sürgünlerinin alt kısımlarında meydana gelmelidir (Long ve ark., 2015).

Dik Meyve Veren Sürgünler (UFO)

Güçlü anaçlarda 1,8-2,0 x 3,5-4,0 m, yarı kuvvetli anaçlarda 1,5-1,8 x 3,5-4,0 m, bodur anaçlarda ise 1,2-1,5 x 3,5-4,0 m dikim mesafeleri ile sık ekime uygun yetiştirme sistemidir. yarı bodur anaçlar . Bu bitirme sistemi;

-Budama işlemlerini kolaylaştırmak ve ürün yükünü kontrol etmek.

-Kirazın doğal dik büyüme alışkanlığını kullanmak ve dik yapılı birçok meyve birimi oluşturarak ağaç mukavemetini kontrol altına almak.

-Giriş verimliliğini (ışık, işçilik, kimyasallar) optimize etmek ve meyve veren alanların yüksek homojen ışık alımını sağlamak, bahçenin mekanizasyon ve otomasyon teknolojilerine adaptasyonunu sağlamak için geliştirilmiştir. UFO sistemi tek (Şekil 30) veya iki telli Y kafes sistemi (Şekil 30) olarak yapılandırılabilir.

Bitirme sisteminin uygulama aşamaları

Aşama: Dikim

Amaç:           Birçok dik meyve sürgününün gövdesinde

oluşan sürgünlerin oluşumunu ve dik gelişimini sağlamaktır.

Yapılacak İşlemler : Uçsuz ve dalsız fidanlar kullanılır. Ağaçlar güneye (kuzey yarımkürede) veya kuzeye (güney yarımkürede) 45 derecelik bir açıyla dikilir (Şekil 32). Bu, kurulum aşamasında vücutta güneş yanığı olasılığını azaltır. Ağaçlar dik dikilmemeli ve 45 derecelik açıyla bağlanmalıdır.

Dikim açısını korumak için sap, en alttaki tel ile çakıştığı yerden bağlanır. İnceltme kesimleri ile fidandaki küçük dallar çıkarılır. İlk tutamın altındaki tüm tomurcuklar elle kazınarak yok edilir. Dikey sürgün oluşumunu teşvik etmek amacıyla yaklaşık her 20 cm’de (UFO) veya her 10 cm’de bir (UFO Y-kafes) tomurcukların devamını sağlayacak tomurcuk aktivasyon teknikleri kullanılmalıdır.

Aşama: İlk geliştirme dönemi

Amaç: Dalların alt kısımlarında iki yılda, mahmuzlarda ise 3 yılda meyve verecek yaklaşık 10 adet iyi dağılmış dikey dal geliştirmek, dikey dallar arasında nispeten homojen, orta kuvvette teşvik etmek ve kuvvetli sürgünleri yok etmek ilk telin altındaki form.

Yapılması Gerekenler: İlk sistem telinin altında oluşan tüm sürgünler uzaklaştırılır. İlkbaharın sonunda dikey sürgünlerin düzgün büyümesi dikkate alınmalıdır; Orta kuvvetli sürgünlerle ağaç daha dengeli olacağından, yeni gelişmeyi teşvik etmek için 5 cm’den uzun olmayan birkaç yapraklı bir parça bırakılır ve aşırı güçlü sürgünlerde uç çıkarma işlemi yapılır. Yeni sürgünler 30 cm veya daha uzun bir uzunluğa ulaştığında, ağaçlar ilk teldeki bağlama cihazı çıkarılarak ve gövdenin yatay olarak gelişmesine devam edecek şekilde gövde boyunca daha uzağa yerleştirilerek en alttaki tele bağlanır (Şekil 33 ve 34). ). Gövdeyi yatay bir düzlemin altında şekillendirmeyin. Ağaç uzunluğunun ağaç sıra aralığını (ağaç kesişimi) aşması durumunda ana gövdenin bitiş noktası dikey bir sürgün şeklinde şekillenir. Yaz ortasında aşırı kuvvetli sürgünler varsa seyreltme çelikleri ile tamamen uzaklaştırılır.

Şekil 33. Ağaçların tellere bağlanması

Şekil 34. Ağaçlarda yatay gövdelerin oluşturulması

Aşama: İlk dinlenme süresi

Amaç: Dik sürgün gelişiminde homojenliği teşvik etmek.

Sürgünlerin daha yüksek teller üzerinde homojen bir şekilde dik olarak yönlendirilmesi ve konumlandırılması

Yapılacak İşlemler : Yatay gövdede yoğunluğu 20 cm’yi geçen ağaçlarda en zayıf veya en güçlü sürgünler inceltilir. Sürgünlerin ikinci tele bağlanması uygundur. İnceltme çelikleri kullanılarak yatayın altında gelişen tüm sürgünler ana daldan uzaklaştırılır.

Aşama: İkinci gelişim dönemi

Amaç: Yatay boşlukları her 20 cm’de bir (UFO) veya her 10 cm’de bir (UFO-Y) dikey çekimlerle doldurmak.

Meyve duvarındaki dikey yeri doldurmaya başlamak, her sürgünde 60-75 cm uzunluğunda dengeli bir dik gelişmeyi teşvik etmek.

İlk meyvelerin önceki iki sezonun dikey sürgünlerinde veya yatay iskelet dalında toplanması.

Yapılacak işlemler: Yatay gövdede boşlukların olduğu yerlerde, yukarıya bakan tomurcuklarda dikey sürgün oluşumunu teşvik etmek amacıyla tomurcuk aktivasyon teknikleri kullanılır. Gelişimin mümkün olduğu UFO’da yapının oluşumunu sağlamak için dik sürgünler tellere bağlanmaktadır (Şekil 35). İnceltme kesimleri kullanılarak ilk sistem telinin altındaki tüm sürgünler çıkarılır. İlkbaharın sonunda yeni dikey sürgünlerin düzgün büyümesi değerlendirilir; Ağaç orta kuvvette sürgünlerle daha dengeli olacağından, aşırı kuvvetli sürgünlerde, yeni büyümeyi teşvik etmek için 5 cm’yi geçmeyecek bir parça ve birkaç yaprak bırakılarak uçma yapılır.

Aşama: İkinci dinlenme dönemi

Amaç: Her dik liderin dikey uzunluğu boyunca homojen ışık dağılımını teşvik etmek.

Yapılacak İşlemler : Yatay gövdede yoğunluğu 20 cm’yi geçen ağaçlarda en zayıf veya en güçlü sürgünler inceltilir. Yüksek verimli çeşitler için, dik ön dallardaki tüm yan sürgünler seyreltme çelikleri ile çıkarılır (Şekil 36); Orta verimli çeşitlerde dik ön dallardaki tüm yan dallar kütük kesimlerle çıkarılır (yeni sürgünlerin oluşması için yan dalların alt kısmında 3-7 tomurcuk bırakılır). Yan sürgünlerin uzaklaştırılması hasattan yaklaşık 4-6 hafta sonra yaz budaması yapılarak yapılabilir. Dik sürgünler tellere bağlanır.

Şekil 36. Lider dallardaki yan sürgünlerin kaldırılması

Aşama: Üçüncü ve sonraki gelişim dönemleri

Amaç: Her lider dalda dengeli 75-100 cm dikey gelişme sağlanarak meyve duvarındaki dikey boşlukların doldurulması, maksimum meyve duvarı yüksekliğinin sağlanması, yeterli sayıda lider dal, pozisyon ve kuvvet dengesinin sağlanması.

Yapılacak İşlemler : Gelişimin elverdiği ölçüde UFO veya UFO-Y yapısını elde etmek için dik sürgünler tellere bağlanır. Lider dallar arasındaki dengeyi korumak için, aşırı yoğun veya güçlü lider dallar, hasattan sonra seyreltme kesimi kullanılarak çıkarılır. Ağaçlar, UFO için sıra aralığının yaklaşık 1,1-1,2 katı yükseklikte (3 m sıra arası 3,3-3,6 m), UFO-Y için ise sıra arası yaklaşık 3 m yükseklikte kesilebilir. Hasattan 4-6 hafta sonra yapılan devrilme ağaç tepesini canlandırmayacaktır. Yine gelişme minimum düzeyde olacak ve meyve duvarının yüksekliğini korumak için kış budamasına gerek kalmayacaktır.

Aşama: Verim budaması

Amaç: Dengeli bir verim potansiyelini korumak

Ne yapılmalı : Olgun UFO ağaçlarının verimini korumak için iki kural vardır:

Güçlü, dik lider şubelerin yenilenmesi : Her yıl yenilemek üzere en büyük bir veya iki lider şube seçilir; ideal olarak hiçbir lider dalın yaşı 6 veya 7’den fazla olmamalıdır. Bu dallar çiçeklenmeden hemen önce veya çiçeklenme sırasında kesilerek çıkarılır ve yeni gelişme için bir veya iki canlı düğüm bırakılır. Yeni dik gelişme, yenileme kesimlerinden oluştuğu için, şekil kurulduğunda dik gelişme için de aynı kurallara uyularak muhafaza edilir. İnceltme kesimleri ile tüm zayıf dik dallar çıkarılmalıdır.

Yan Dalların Sökülmesi : Yüksek verimli çeşitlerde, dallarda dik gelişen tüm yan sürgünler seyreltme çelikleri ile uzaklaştırılır; orta verimli çeşitlerde tüm lider dallardaki yan sürgünler saplamayla kesilir (yan dalların alt kısmında 3-7 tomurcuk bırakılır). Bu kısa saplı dallar meyve üretmeye bırakılır ve hasattan sonra çıkarılabilir veya bitkisel tomurcuğu varsa SSA sistemindekilere benzer şekilde meyve dalları olarak muhafaza edilebilir. Sıra aralarında gelişen yan sürgünlerin uzaklaştırılması, hasattan 4-6 hafta sonra yaz budaması yapılarak yapılabilir; Sırada gelişen yan sürgünlerin uzaklaştırılması dinlenme döneminde yapılabilir (Long ve ark., 2015).

• İspanyol Bush (SB):İspanyol Bush

İspanyol Bush sistemi İspanya’nın Ebro vadisinde geliştirildi. Bu sistem ağacın büyüklüğünü kontrol ederek hasat vb. kültürel süreçlerin yapılmasını kolaylaştırır ve yüksek verimli ideal bir meyve bahçesi oluşturur. Bu özelliğinden dolayı işçilik ve bakım maliyetlerinin yüksek olduğu yerlerde avantaj sağlar. Bu sistem genellikle bodur anaçlarla kurulan kiraz bahçelerinde ağaç büyümesini ve gücünü kontrol etmek amacıyla uygulanır. Ayrıca fakir topraklarda büyük boy ağaçlarda özellikle Sweetheart gibi yüksek verimli çeşitlerde kullanılması mümkündür.

Erken anaç kullanılmadığında sistemin iskeleti oluşturulurken aşırı kesimlerden dolayı ağacın meyve vermesi gecikebilir. Ayrıca ağaç yapısının küçük olması nedeniyle don tehlikesi olan bölgelerde bu sistemin uygulanmaması gerekmektedir (Long, 2003).

İspanyol Bush bitirme sistemi, mukavemeti azaltan, küçük bir ağaç yapısı oluşturan, birçok ana dal ve dal oluşumunu teşvik eden, ağaç kontrolü ve hasadının hızlı ve kolay bir şekilde yapılmasını sağlayan bir sistemdir. Dikim mesafesi kuvvetli anaçlarda 2,5-3 x 5-5,5 m, yarı kuvvetli anaçlarda ise 2-2,5 x 4,55 m’dir. Bilinçli bir dal yenileme planıyla meyve dalları sürekli yenilenir. Sistemin kurulum aşamasındaki budama işlemleri KGB sistemindeki kurulum işlemlerine oldukça benzemektedir. Sistemde oluşturulan dikey lider dal sayısı ağacın mukavemetine göre ayarlanmalıdır.

Şekil 38. İspanyol burç sistemi

Bitirme sisteminin uygulama aşamaları

Aşama: Dikim

Amaç: İlk büyüme mevsiminde güçlü bir kök sistemi oluşturmak.

Yeterli besin sağlayarak kurulum döneminde orta derecede gelişmeyi teşvik etmek.

Sistemin iskeletini oluşturmaya başlıyoruz.

Yapılacak İşlemler : Fidanın tepesi yerden 40-50 cm yukarıdan kesilir, böylece kesimin altında 3-4 canlı tomurcuk kalır (Şekil 39). Gelişimin ilk sezonunda her ön dalda minimum 60 cm uzunlukta bir gelişme sağlamak için gerekli kültürel işlemler yapılmalıdır.

Şekil 39. Dikimde tepe kesimi

Aşama: İlk dinlenme süresi

Amaç: Ağaç yapısını oluşturmaya devam etmek.

Homojen bir gelişmenin teşvik edilmesi.

Yapılacak İşlem: Tüm lider dallar 5-12 cm uzunluğunda kesilir (Şekil 40). Güçlü dallar daha kısa, zayıf dallar ise daha uzun kesilmelidir. Homojen bir gelişme sağlamak için çok güçlü veya çok zayıf dalların kaldırılması gerekir. Bakteriyel kanser riskinin yüksek olduğu bölgelerde bu kesimler, havanın kuru olduğu yaz sonu veya sonbahar başı gibi büyüme mevsiminin sonunda yapılabilir.

Aşama: İkinci gelişim dönemi

Amaç: Yeterli besin sağlayarak kurulum döneminde orta düzeyde gelişmeyi teşvik etmek. Ağaç yapısını oluşturmaya devam ediyoruz. Homojen bir gelişmenin teşvik edilmesi.

Ne yapılmalı: Yaz gündönümünden (yazın ilk günü) önce lider dallardan oluşan tüm dallar 5-12 cm uzunluğunda kesilir (Şekil 41). Güçlü dallar zayıf olanlardan daha kısa kesilmelidir. Ağaç genelinde homojen bir iskelet gelişimi sağlamak için çok güçlü veya çok zayıf olan dallar çıkarılır. Tepesi yayvan ve kuvvetli tepesi olan bir ağaçta dik gelişen dalların, dışta zayıf gelişen dallara göre daha kısa kesilmesi gerekir.

Aşama: İkinci dinlenme dönemi

Amaç: Önde gelen dalların sayısı aracılığıyla orta derecede bir güç sağlamak. Yarı kuvvetli anaçlar üzerindeki ağaçlarda dallanmayı teşvik etmek.

Yapılacak İşlemler: Güçlü anaçlara sahip ağaçlarda ilk dinlenme döneminde belirtilen işlemler tekrarlanır. Bu işlemler kuvvetli anaçlara sahip ağaçlarda aşırı kuvvetli olmayan dengeli bir ağaç elde etmek açısından önemlidir. Meyve veren alanlarda dengeli bir iskelet oluşturmak için önerilen lider dal sayısı: Yarı kuvvetli anaçlarda 20-25; Güçlü anaçlarda ise 25-30 adettir.

Lider dal sayısı toprağın verimliliğine ve diğer koşullara bağlı olarak değişebilir. Amaç, her lider dalda yıllık 60-90 cm büyüme elde etmektir, yani yıllık büyüme istenilenden fazla ise lider dal sayısı daha fazla, istenilenden az ise lider dal sayısı ayarlanmalıdır. Lider dalların sayısı daha düşük ayarlanmalıdır.

Yarı kuvvetli anaçlar üzerindeki ağaçlarda yeterli sayıda dal bulunmalı, yeni sürgünlerin 1/4’ü çıkarılmalı ve öndeki tüm dallar dallanmayı teşvik edecek şekilde eğilmelidir.

Aşama: Üçüncü dinlenme süresi

Amaç: Ürün yükünü kontrol etmek

Yapılacak işlemler: Yarı kuvvetli anaçların verimli veya orta verimli çeşitlerle kombinasyonlarında ve kuvvetli anaçların verimli çeşitlerle kombinasyonlarında lider dallara devrilme yapılmalıdır. Yaprak-meyve oranını dengelemek ve kaliteli meyve elde etmek için yeni gelişimin 1/4’ünün kaldırılması gerekir (Şekil 42).

Aşama: Üçüncü ve sonraki gelişim dönemleri

Amaç: Yarı kuvvetli anaçlar üzerindeki ağaçlarda 3. yılda sürgünlerin alt çiçek tomurcuklarında bir miktar meyve üretiminin başlatılması. Yarı kuvvetli anaçlar üzerindeki ağaçlarda dördüncü yılda ilk ticari hasat alınır. Ağaç gücünü kontrol etmek ve ışık dağılımını teşvik etmek.

Ne yapılmalı: Lider dalların alt kısmında sarı yaprakların bulunması aşırı gölgelenmenin göstergesidir: Işık alımını iyileştirmek için ağacın iç kısmında yer alan 2-4 stratejik lider dal çıkarılmalıdır (Şekil 43).

Lider dal gelişimi zayıfsa (yılda 60 cm’den az), fazla lider dallar kaldırılır. Olgunlukta dengeli ve verimli bir ağaç yapısını korumak için önerilen lider dal sayısı: Yarı kuvvetli anaçlar için 12-16; kuvvetli anaçlar için, 15-20

gümrük. Lider dal sayısı toprağın verimliliğine ve diğer koşullara bağlı olarak değişebilir. Yıllık büyümesi 60-90 cm olan orta kuvvette bir ağaç elde edilmesi amaçlanmaktadır.

Aşama: Olgunluk budaması

Amaç: Olgunluğun yüksekliğini belirlemek. Meyve

şubelerini yeniliyor. Ağaç kuvvetini kontrol etmeye devam ediyoruz.

Yapılacak işlemler: İspanyol Bush sisteminde meyve dallarında yenilenme süreci başlayana kadar meyve alabilmek için ana dallarda oluşan yan dalların gelişmesine izin verilmelidir. Yaz sonu veya sonbahar başı: Ağacın tepesi 2,5 m yüksekliğe kadar kesilir (Şekil 44). Bu işlem elle veya makine ile yapılabilir. Ağacın boyu 2,5 m’yi geçmiyorsa her lider daldan yeni sürgün gelişiminin 1/4’ü kaldırılır. Ağacın kenarları her yıl makine veya elle kesilmektedir (Şekil 44).

Dinlenme veya çiçeklenme döneminde meyve dallarının beş yaşından büyük olmaması için her yıl meyve dallarının yaklaşık %20’si kesilir. İlk ana dalların yarı çapından daha büyük olan yan dallar yenilenir veya çıkarılır.

Dinlenme süresinin sonunda veya çiçeklenme sırasında bitkisel tomurcuk bırakılarak yan dallar yenilenir. Bitki tomurcuğu yoksa 15 cm uzunluğunda bir parça bırakılarak kesim yapılır. Her yıl meyve veren dalların %20’si yenilenmektedir.

Genç dallar, eski dallara göre daha hızlı yenilenen dallar oluşturur. Sürgün büyümesi 60 cm’den az ise ağacın geri kalan kısmındaki mukavemeti artırmak için bir veya daha fazla ana dal kaldırılır (Şekil 45) (Long ve ark., 2015).

Dik Lider (SL)

Dik lider sistemi genellikle kiraz yetiştiricilerinin büyük anaçlarla kurulan bahçelerde daha sık ekim yapabilmek için kullandıkları bir sistemdir. Bu sistemin uygulandığı ağaçlarda bol ve kaliteli ürün elde etmek mümkündür. Büyük kiraz ağaçlarına uygulansa da bodur anaçlara da uygulanabilmektedir. Erkenci anaç seçilmediği takdirde aşırı kesimler nedeniyle genellikle beşinci veya altıncı büyüme mevsimine kadar meyve verme başlamaz ve bu sistemin uygulandığı ağaçlar genellikle uzun boylu olur (Long, 2003). Dikim mesafesi kuvvetli anaçlarda 2,5-3 x 4,5-5 m, yarı kuvvetli anaçlarda ise 2-2,5 x 4-4,5 m’dir.

Bitirme sisteminin uygulama aşamaları

Aşama: Dikim

Amaç: Ağaçta öncü dal olacak sürgünleri belirlemek

Yapılacak İşlemler : Lider dalların oluşturulması amaçlanan yüksekliğe bağlı olarak fidanın tepesi yerden 75-85 cm yükseklikte kesilir (Şekil 47).

Aşama: İlk geliştirme dönemi

Amaç: Yayvan bir ağaç şekli elde etmek için öndeki dal açılarını ayarlamak

Yapılacak İşlemler: Yetiştirme döneminde yeni oluşan dallar 7-10 cm uzunluğa ulaştığında dübeller kullanılarak sistemin gereksinimlerine uygun dal açıları oluşturulur (Şekil 48).

Aşama: İlk dinlenme süresi

Amaç: Ağaç iskeletini oluşturacak lider dalları seçmek ve lider dalların alt kısmındaki yan dalların gelişimini teşvik etmek.

Yapılacak işlemler: Dikey olarak homojen güçte gelişen 3 veya 4 lider dal seçilir. Bu öncü dallar ana dalları oluşturacak ve dikey olarak gelişmelerine izin verilmelidir. Ağaç yarı kuvvetli bir anaç üzerinde büyüyorsa ve dikim sırasında yapılan kesimden bir veya iki kuvvetli dal çıkarmışsa, dengeli bir ağaç yapısı sağlamak için bu dallar kaldırılır (Şekil 49).

Ağaç güçlü bir anaç üzerinde gelişiyorsa ve dikim sırasında yapılan kesimden bir veya iki güçlü dal çıkarmışsa, aşırı kuvvetin önlenmesi için bu geçici lider dallar bırakılır. Dinlenme döneminde bu dalların kaldırılması ağacı güçlendirebilir.

Dallanmayı teşvik etmek ve stabil bir sarmal iskelet oluşturmak için lider dallarda yaklaşık 60 cm bırakılarak devrilme yapılır (Şekil 50). Ağaç büyümesini ılımlı tutmak için diğer tüm geçici dallar bırakıldı. Bakteriyel kanser etkisinin yüksek olduğu yerlerde bu kesimler büyüme mevsiminin sonunda, örneğin yaz sonu veya sonbahar başı gibi, havanın kuru olduğu zamanlarda yapılabilir.

Şekil 49. Güçlü dalın çıkarılması

Aşama: İkinci dinlenme dönemi

Amaç: Liderler şube kurmaya devam ediyor. Sabit alt sarmal yapıyı oluşturmak için iskelet dallarının seçimi ve şekillendirilmesi.

Yapılacak İşlemler: Lider dalın dikey olarak devam edebilmesi için her lider dalda yardımcı dal olacak dikey gelişen bir sürgün seçilir. İstenilen ağaç yüksekliği 3 m’den az olacaksa bu sürgünler bir önceki yılda oluştukları noktadan yaklaşık 60 cm, istenilen ağaç yüksekliği 3 m’den fazla olacaksa 60 cm’den uç alınır. -90 cm.

Ağacın yayvan bir şekilde gelişmesine yardımcı olmak için her lider dal için bir yardımcı dal seçilir. Seçilen bu dallar oluştukları noktadan yaklaşık 60 cm uzunluğunda kesilir. Diğer dallara dokunulmaz: Her ana dalda ikinci bir yardımcı dal seçilir. Bu dal 60 cm uzunluğunda kesilerek dallar yatay olacak şekilde bağlanarak geniş bir taç oluşturulur (Şekil 51).

Bağlama işlemi üçüncü yetiştirme sezonunun sonunda sonlandırılır. Lider dallar arasındaki açıklığı korumak için iç tarafa doğru yönlendirilen yan sürgünler çıkarılmalıdır. Birkaç geçici dal, meyve vermeye başlayana kadar aşırı ağaç kuvvetinin kontrol edilmesine yardımcı olacaktır. Bu dalların 60 cm’den eğilmesi gerekmektedir.

Güçlü anaçlara sahip SL ağaçları için sabit dal olarak daha küçük ve zayıf dallar seçilir. Çok güçlü dallar kaldırılır. Yarı kuvvetli anaçlarda ise zayıf dallar çıkarılıp orta kuvvette gelişen dallar bırakılır.

Aşama: Olgunluğa kadar dinlenme budaması

Amaç: Lider ve meyve veren yan dalların spiral gelişimini sürdürmek. Geçici dallarda meyve vermeyi teşvik etmek.

Yapılacak İşlemler: Alt dalın gelişimini teşvik etmek amacıyla ikinci dinlenme döneminde uygulandığı gibi uç çıkarma işlemi bir önceki gelişim sezonunda oluştuğu noktadan 60-90 cm mesafede gerçekleştirilir. lider şube. Altta oluşturulan kızaklarda uç çıkarmanın oluştuğu noktadan itibaren 60 cm uzunlukta kalması sağlanır. Meyve verme için ilk dinlenme döneminde bırakılan geçici dallara dokunulmaz. Meyve verme nedeniyle gelişme yavaşlamaya başladığında, ağacın alt kısmındaki ışık dağılımını iyileştirmek için bu dallar kaldırılır (Şekil 52). Meyve çağındaki SL ağacı, meyve üretimi için 3 veya 4 sabit, dikey, iyi dallanmış lider dallara sahip olacaktır. Tacın alt kısmı, her bir önde gelen dal üzerinde oluşturulan sabit, yatay şekilli dallarla yayvan bir şekil alacaktır. Meyve, sabit yatay ve dikey dallardan çıkan küçük geçici dallardan oluşacaktır.

Aşama: Olgunluk budaması

Amaç: Meyve dallarını yenilemek. Işık dağıtımını teşvik etmek. Kaliteli meyve veren alanlar yaratmak. Ağacın yüksekliğini azaltın ve istenen ağaç yüksekliğini koruyun.

Yapılacak İşlemler : Yan dalların (meyve dallarının) korunması ve yenilenmesi: Her lider dal tek taraflı iğ ağacı şeklinde oluşturulmalıdır. Minimum gölgelemeyi sağlamak için, ana dalın yarıçapından daha güçlü gelişen yan dalların gelişmesine izin verilmemelidir. Çok büyük dallar kaldırılır.

Ağacın tepesi aşağıdan yukarıya doğru budandığı için aşağıdan yukarıya doğru büyük, küçük ve en küçük dallar kavramını unutmamak gerekir. Düzenli meyve dalı yenileme programı oluşturulmalıdır. Dal yenilenmesi başlamadan önce birkaç yıl boyunca yan dalların gelişmesinin meyve almasına izin verilir. En kaliteli meyve verme 1 yaşındaki sürgünlerin ve genç mahmuzların alt kısımlarında gerçekleşir.

Dinlenme süresi sonunda veya çiçeklenme sırasında mahmuzların yaşı 5’i geçmeyecek şekilde her yıl meyve dallarının yaklaşık %20’si koparılır (Şekil 53). Dallar her yıl ya bir bitki tomurcuğu bırakılarak ya da bitki tomurcuğu görülmeyen yerlerde 10-15 cm’lik dal parçası bırakılarak yenilenir. Eski şubeler de genç şubeler kadar başarılıdır.

Yenilenmeyecek.

Işık alımını ve meyve dallarının ağaç boyunca devamını sağlamak için en alttaki dallardan daha aşağıda oluşan büyük dallar kaldırılır veya kesilerek bir dal parçası bırakılır (Şekil 54). Aşırı meyve tutumuna sahip, küçük meyve verme eğiliminde olan zayıf ve sarkık dallar çıkarılır (Şekil 55). Işık alımını etkinleştirmek için eşit güçte ve bitişik olan dallardan biri çıkarılır (Şekil 56).

Şekil 54 Şekil 55 Şekil 56

Ağaç maksimum yüksekliğe ulaştığında, genellikle yaz sonlarında zayıf bir yan dal bırakacak şekilde taç kesimi yapılır (Şekil 57). Düşük verimli SL ağaçlarında yere ulaşabilen yan dallarda oluşan üçüncü çıkıntılar kaldırılarak yan dallarda uç çıkarma işlemi yapılır. Bu, ağacın alt kısmını güçlendirecek ve yenilenmenin zor olduğu bir alanda yeni gelişmeyi teşvik edecektir (Şekil 58).

Uzun Mil Baltası (TSA)

TSA sistemi, tek bir lider dalına sahip olan Vogel Central Leader ve Zahn Spindle sistemlerinin bir modifikasyonudur. Güçlü ve yarı kuvvetli anaçlarda 1,8-2 x 4 m, bodur ve yarı bodur anaçlarda ise 1,5-1,8 x 3,5 m dikim mesafesi ile yoğun ekime uygun bir yetiştirme sistemidir.

TSA sisteminde ağaca konik bir şekil kazandırmak için, her yıl oluşan orta kuvvette 10 veya daha fazla yan daldan daha güçlü 4 veya 5 tanesinin bağlanmasıyla doğal dallanma alışkanlığı değiştirilmektedir. Bu sistem diğer sistemlerden iki önemli noktada farklılık göstermektedir;

Gelecek yıllarda ürün yükünü ve yaprak meyve oranını dengede tutabilmek için her yıl yan dallara tüyo yapmak.

Sadece sabit yapı merkezi öncü dal olduğundan en eski meyve dallarının yıllık olarak yenilenmesi gerekir.

TSA sistemindeki gelişme çoğunlukla tek dikey lider dal üzerinde oluşan orta kuvvetli yan sürgünlerden oluştuğundan bodur, yarı kuvvetli veya fakir topraklarda kuvvetli anaçlar için çok uygun bir bitirme sistemidir.

Bitirme sisteminin uygulama aşamaları

Aşama: Dikim

Amaç: İlk büyüme mevsiminde güçlü bir kök sistemi oluşturmak. Yan sürgünlerin oluşumunu teşvik etmek amacıyla tomurcuk aktivasyonunu zorlamak.

Yapılacak İşlemler: Fidan üzerine devrilme yapılmamalıdır. Yan dallar kesilerek en alttaki bitkisel tomurcuk bırakılır. Fidandan 45 cm’nin altındaki tüm tomurcuklar çıkarılır (Şekil 60). Merkezi ana dalda aşırı sağlıklı tomurcuk bırakılır, sonraki 5-6 tomurcuk çıkarılır. Lider dalda stabil spiral sürgünler oluşturma potansiyeline sahip 10-12 cm mesafe ile 1 tomurcuk seçilir (Şekil 61). Seçilen tomurcuklar, seçilen tomurcuklara promalin uygulanarak, tomurcuğun üzerine çentik atılarak veya aradaki tomurcuklar yok edilerek etkinleştirilebilir. İlk büyüme sezonu için beklentiler, ön dalda iyi dağılmış 8-12 yan sürgün elde edilmesi yönündedir.

Aşama: İlk büyüme mevsimi

Amaç: Nihai lider boyunun en az %65’ini geliştirmek. İkinci yılda sürgünlerin alt kısımlarında meyve oluşturma kapasitesini, üçüncü yılda ise meyve verme kapasitesini sağlayacak, nispeten homojen, orta kuvvetli, iyi dağılmış 10 kadar yan dal geliştirmek.

Yapılacak İşlemler : Oluşturulan dallar 7-10 cm uzunluğa ulaştığında yeni yan dalların hemen üzerine gövdeye 90 derece açı yapacak şekilde dübel yerleştirilir ve yatay dal açıları ayarlanır. 2-3 hafta sonra mandallar çıkarılabilir veya sürgün ucuna kaydırılabilir (Şekil 62).

Şekil 60 Şekil 61 Şekil 62

Aşama: İlk dinlenme süresi

Amaç: Lider dalda çok sayıda yan sürgün oluşumunu teşvik etmek için tomurcuk aktivasyon tekniklerini uygulamak. İkinci yan dalların oluşumunu teşvik etmek ve gelecekteki verim kapasitesini kontrol etmek.

Yapılacak İşlemler: İlk yıl 6 veya daha fazla yan dal oluşumu sağlanamazsa, mevcut tüm bitkilerde en alt vejetatif tomurcuğu kalacak şekilde yapılacak kesimlerle dal oluşturma işlemine yeniden başlanmalıdır. yan dallar. İlk yılda 6 veya daha fazla yan dal oluşmuşsa, bu sürgünlerde, tercihen karşılıklı iki tomurcuğun hemen yukarısında (zayıf sürgünlerde daha az, güçlü sürgünlerde daha fazla) %15-25’i yok edecek şekilde devrilme yapılmalıdır. bu sürgünlerdeki sürgünler (Şekil 63).

İlk yılın her sürgünü üçüncü yılda çiçekli mahmuzlar üreteceğinden, sürgünlerin bu şekilde eğilmesi sadece tepeyi doldurmak için değil, aynı zamanda üçüncü ve sonraki yıllardaki ürün yükünü dengelemek için de bir stratejidir. Lider dalın ucunda oluşan yeni sürgünde, tomurcukların alınması, sürgün oluşturacak tomurcukların seçimi ve sürgün oluşumunun istendiği yerde tomurcuk aktivasyonunu sağlayacak işlemler, lider dalda ilk yıl uygulanan işlemler olmalıdır. yapının oluşumuna benzer şekilde yapılır.

İki yılın sonunda ilk yılda gelişen yan sürgünlerden iki yan dal ve ilk yıldan itibaren gelişen lider dalda yukarıdan aşağıya iyi dağılmış 8-12 adet sürgün elde edilmesi hedeflenir. İlk yılda lider dal gelişimi çok kuvvetli ise yeni formasyonun 90-120 cm’si lider dalda ve devrilmede bırakılır.

Aşama: İkinci gelişim dönemi

Amaç: Mahmuzlardaki alt çiçek tomurcuklarında ve ön daldaki sürgünlerde az da olsa meyve oluşumunu başlatmak. Nihai liderin boyunun en az %90’ını oluşturmak. Üçüncü yılda sürgünlerin alt kısmında meyve verme kapasitesini oluşturacak ve dördüncü yılda meyve verme kapasitesini teşvik edecek, orta kuvvetli, iyi dağılmış yaklaşık 8-12 yan dal geliştirmek. Ağaç başına alanın en az %65’ini dolduracak şekilde nispeten homojen orta kuvvette 15-20 iyi dağılmış ikinci yan dal

geliştirmek.

Yapılacak İşlemler : İlk yıl yeni sürgünlerin dal açılarını oluşturmak için dübel kullanımı, ikinci yılda lider daldan çıkan yan dallara da uygulanır. Erkenci anaçlarda, ikinci yıl fidanların oluşturduğu lider dal üzerindeki mahmuzlarda ve ayrıca birinci yıl sürgünlerin alt kısımlarında oluşan çiçeklenme bölgelerinde çok az miktarda meyve verme olacaktır. .

Aşama: İkinci ve sonraki dinlenme dönemleri

Amaç: İkincil/üçüncül yan sürgünlerin oluşumunu teşvik etmek ve gelecekteki ürün kapasitesini kontrol etmek. Gerektiğinde yan dalları incelterek taç ışık dağılımının iyi olmasını sağlamak. Beş yıl içinde meyve dallarını yenilemeye başlamak.

Yapılacak İşlemler: Lider dalda tomurcuk seçimi ve aktivasyonu, ağaç olgunluk yüksekliğine ulaşıncaya kadar (genellikle 3 yıl sonuna kadar) devam ettirilmelidir. Çoğu yan sürgünde, bir önceki yıla ait sürgün gelişiminin %15-25’ini ortadan kaldıracak şekilde yeniden uçlama yapılmalıdır (Şekil 64). Tüm meyve veren alanlarda iyi bir ışık dağılımı sağlamak için üst üste binen sürgünler, zayıf sürgünler, sarkık sürgünler veya çok dik olan sürgünler kaldırılmalıdır. Taçların alt kısımlarındaki dallar ortada bir Noel ağacı gibi konik bir yapıyı koruyacak şekildedir.

veya üstteki dallardan daha uzun bırakılabilirler.

Aşama: Üçüncü ve sonraki dinlenme dönemleri

Amaç: Üçüncü yılda ilk ticari hasatın alınması. Üçüncü yılda son liderin boyunun %100’ünü tamamlamak ve ağaç başına düşen alanın %100’ü ile 3 yıl içinde en düşük üçüncü dallara sahip olmak Şöhretin %100’ü

doldurmak. Üçüncü ve dördüncü yılda ikinci ve üçüncü dallarla taç meyve hacmini yenilemeye devam edin.

Yapılacak işlemler: Devirme,  lider dal olgunluk yüksekliğine ulaştığında yeni gelişmeyi en aza indirmek için yapılır ve tomurcuk patlamasından 4-6 hafta sonra veya hasat sonrası lider dalda tercih edilen olgun yüksekliğin hemen altında nispeten zayıf bir dal kalır (Şekil 65). ).

Meyve dalları 5 veya 6 yaşına geldiğinde, meyve dallarının yenilenmesini teşvik etmek için en büyük iki veya üç dal kesilerek yaklaşık 20 cm’lik bir parça veya daha altta zayıf bir sürgün, mahmuz veya tomurcuk bırakılmalıdır (Şekil 66).

• Vogel Merkez Lideri (VCL)

Tobias Vogel tarafından Frankonya, Almanya’da geliştirilen bir iş mili sistemidir. Vogel Central Leader, kiraz bahçelerinde kültürel süreçleri kolaylaştıran, daha sık ekim yapılmasını sağlayan, yüksek ve erken verim sağlayan bir sistemdir. Bu sistemde oluşturulan ağaç yapısı nedeniyle ağaçlarda aydınlatma daha etkili olmaktadır. Bu sistemin önde gelen tek özelliğinden dolayı ağaç boyutunu orta düzeyde tutabilmek için bodur anaç kullanılması gerekmektedir (Long, 2003).

Vogel Merkezi Lider (VCL) sistemi, genç kiraz ağacının genetik merkezi öncü gelişim alışkanlığından faydalandığından çok az kurulum budaması gerektirir. Minimal budama, bodur veya yarı bodur anaçlara bağlı olarak orta derecede gelişme, kurulum sırasında minimum gübreleme ve orta dikim yoğunluğu, nispeten yüksek erken verimle sonuçlanır. Noel ağacının yapısı, ışığın tepe boyunca iyi bir şekilde dağılmasını sağlar ve bu sistemle meyve dalları düzenli olarak yenilenir. Yarı kuvvetli anaçlarda 2,4-2,7 x 4-4,5 m, bodur ve yarı bodur anaçlarda ise 1,8-2 x 4-4,2 m dikim mesafesine sahip yoğun ekime uygun yetiştirme sistemidir.

Bitirme sisteminin uygulama aşamaları

Aşama : Dikim

Amaç: Yan çekim oluşturmak.

Yapılacak İşlemler: İlk ana dalların oluşturulması istenen yüksekliğe bağlı olarak fidanın tepesi yerden 75-90 cm yukarıda kesilir (Şekil 68). Erken ilkbaharda tomurcuklar şişmeye başladığında tepeye yakın iki tomurcuk bırakılır ve sonraki 5-6 tomurcuk koparılır (Şekil 69).

Aşama: İlk geliştirme dönemi

Amaç: net bir ağaç şekli ve geniş açılı dallar oluşturmak.

Şekil. 70.

Aşama: Birinci ve ikinci dinlenme dönemi

Amaç: Yanal sürgün oluşumunu teşvik etmek için tomurcuk aktivasyon tekniklerini zorlamak. Açık ağaç yapısını ve geniş dal açısını teşvik etmek.

Yapılacak işlemler: Bir önceki yılda 75 cm’den fazla gelişen sürgünlerde devrilme yapılır. Kurulum yılında lider şube oluşturulur. Bu nedenle en üstteki iki tomurcuk kalır ve sonraki 5-6 tomurcuk yok edilir. Dalların, açık bir sarmalın gelişmesine izin veren spiral bir yapı yerine gövdenin uzunluğu boyunca gelişmesi teşvik edilir. Yeterli ışık dağılımını sağlayamayacak kadar yakın oluşan dallar inceltilerek kesilerek uzaklaştırılır. (Şekil 71).

Aşama: İkinci ve üçüncü gelişim dönemi

Amaç: Ön dalda iki yılda oluşan mahmuzlarda ve

Sürgünlerin alt kısımlarında bulunan çiçek tomurcuklarında az da olsa meyve vermenin başlaması.

2 yılda yaklaşık 10 ve daha fazla orta kuvvette, iyi dağılmış yan dalların gelişmesi, üç yılda sürgünlerin alt kısmında meyve kapasitesi sağlayacak ve dört yılda meyve kapasitesini teşvik edecektir.

Açık ağaç yapısını ve geniş dal açılarını teşvik etmek. 3 yıldır ilk ticari hasat (düşük meyve veren alanlarda teşvik ve sürgün). Nihai lider yüksekliğinin %100’ünü 3 yılda tamamlamak.

En düşük üçüncü dallar 3 yılda ağaç başına alanın %100’ünü doldurur.

Şekil 72. Seyreltme ve boşaltma

Aşama: Verim budaması (Dinlenme Dönemi)

Amaç:           Meyve dallarının beş yılda yenilenmesini sağlamak

Başlangıç ​​olarak ışık dağılımını teşvik etmek.

Yapılacak İşlemler : İlk yan dallarda oluşan sürgünlerin tümü potansiyel meyve dalı olabileceğinden bu sürgünlerin gelişmesine izin verilir. Güçlü bir şekilde dik olarak gelişen ilk yan dallar, canlı bir parça bırakarak bir saplama halinde kesilir (Şekil 73).

İnce dallar çıkarılır veya bu dallara kısa saplı kesimler yapılır. Hiçbir dal gövdenin yarıçapından daha büyük olmamalıdır (Şekil 74). Meyve dallarının gelişmesi için iyi bir ışık dağılımının sağlanması gerekir. Meyve dalları düzenli olarak VCL budaması şeklinde yenilenmelidir. En kaliteli meyve verme genç mahmuzlarda ve 1 yaşındaki dalların alt kısımlarında gerçekleşir. Spurs’un 5 yaşından büyük olmaması gerekiyor.

Meyve dallarının yenilenmesi için dinlenme döneminde veya çiçeklenme döneminde saplı kesimler yapılır. Saplamanın uzunluğu dalın ağaç üzerindeki konumuna göre belirlenir. Apekse yakın saplamalar yalnızca 7,5-10 cm uzunluğunda olabilir. Alt kısımda çıkıntılar 30-40 cm kadar uzun olabilmektedir. Mevcut yan dallar kesilerek dallar yenilenir.

Aşama: Olgunluk budaması (verim budaması)

Amaç : İstenilen ağaç yüksekliğini korumak ve azaltmak

Ne yapılmalı : Mahsul nedeniyle ağaç büyümesi yavaşlamaya başladığında sadece ağacın yüksekliği kontrol edilir. Sonbahar başında veya yaz sonunda ağacın üst kısmı kesilerek boyu azaltılır ve dallar zayıf kalır (Şekil 75). Ağacın kuvvetine bağlı olarak bu şekilde 75-120 cm kadar yükseklik kaldırılır (Long ve ark., 2015).