Kayısı Hakkinda Teknik Bilgi

Kayısı, lezzetli tadı ve besin değeri nedeniyle dünya çapında popüler bir meyvedir. Kayısı yetiştiriciliği uygun teknikler uygulandığında karlı bir yatırım olabilir. Kayısı yetiştiriciliğinin her aşamasında dikkat edilmesi gereken detaylı teknik bilgiler aşağıda yer almaktadır:

Yetistirme Ozellikleri:

İklim Gereksinimleri:

• Kayısı ılıman ve güneşli iklimleri tercih eder.
• Kışları soğuk, yazları sıcak ve kurak geçen bölgeler kayısı yetiştiriciliğine uygundur.
• Geç don tehlikesi olmayan alanlar tercih edilmelidir.

Toprak Gereksinimleri:

• İyi drenajlı, derin ve organik maddece zengin topraklar idealdir.
• Ağacın büyüklüğünden (en az 1 metre) dolayı toprak derinliği önemlidir.
• Asidik topraklar kayısı için uygun değildir.
• Toprak pH’ı 6,0 ila 7,0 arasında olmalıdır.

ANAÇLAR (Anaç İsimleri):

• Kayısı yetiştiriciliğinde kullanılan yaygın anaçlar şunlardır:
  • Badem Anacı: En yaygın anaçtır. Güçlü ve dayanıklıdır.
  • İsfahan Anacı: Kuraklığa dayanıklıdır.
  • Mariana (Prunus serotina): Erken meyve vermeyi sağlar.
  • Myrobalan (Prunus cerasifera): Tuzlu ve kireçli topraklara dayanıklıdır.

TOZLANMA BİYOLOJİSİ (Tozlaşmaya Dost Ağaçlar):

• Kayısı rüzgarla tozlaşan bir bitkidir.
• Erkek çiçekler dişi çiçeklerden önce açılır. Bu, tozlaşma sorunları olasılığını azaltır.
• Bahçeye farklı çeşitlerin dikilmesi verimin arttırılması açısından faydalıdır.
• Badem, şeftali ve erik gibi kayısıyla uyumlu diğer meyve ağaçları da tozlaşmaya yardımcı olmak için kayısı bahçelerine dahil edilebilir.

ÇEŞİTLER (Ağaç Türleri):

• Yetiştiriciliğe uygun çok sayıda kayısı çeşidi bulunmaktadır.
• En popüler kayısı çeşitlerinden bazıları şunlardır:
  • Havran: Sarı kabuklu kayısı. Lezzetli ve aromatik bir çeşittir.
  • Malatya: Turuncu kabuklu kayısı. Kurutma ve taze tüketim için kullanılır.
  • Narince: Turuncu kabuklu kayısı. Lezzetli ve sulu bir çeşittir.
  • Tecer: Sarı kabuklu kayısı. Erken meyve veren bir çeşittir.
  • Tokat: Turuncu kabuklu kayısı. Taze tüketim ve komposto yapımında kullanılır.

MEYVE BAHÇESİ KURULUMU:

Fidan Dikimi ve Zamanı:

• Kayısı fidanları genellikle ilkbaharda, şiddetli kış donları geçtikten sonra dikilir.
• Fidan dikimi için en uygun zaman bölgeye göre değişmektedir.
• Genellikle Mart-Nisan ayları tercih edilmektedir.

Ekim Sahasının Hazırlanması:

• Drenajın sağlanması için ekim alanı iyice işlenmelidir.
• Gerektiğinde toprak iyileştiriciler kullanılabilir.
• Dikim çukurları fidan köklerinin rahatlıkla sığabileceği büyüklükte kazılmalıdır.

Fidanlarda Aranan Özellikler:

• Sağlıklı, hastalıksız, budama izleri uygun fidanlar tercih edilmelidir.
• Fidan kökleri budanmamalıdır.

Dikim Mesafesi ve Şekli (Aralık):

• Kayısı ağaçları iri boyutlara ulaştığı için dikim mesafesine dikkat edilmelidir.
• Dikim şekli araziye bağlı olarak kare veya üçgen olabilir.
• Dikim genellikle 5-6 metre x 5-6 metre aralıklarla yapılır.

MEYVE BAHÇELERİNİN YILLIK BAKIMI:

Toprak işleme:

• Yabancı ot kontrolü ve toprağın havalandırılması amacıyla toprak işleme (toprak işleme) yılda bir veya iki kez yapılabilir.
• Ancak kök zararını önlemek için ağaca yakın kazmaktan kaçınılmalıdır.

Sulama (Ağaç Başına Ortalama Su İhtiyacı):

• Kayısı ağaçları nispeten kuraklığa dayanıklı olmasına rağmen meyve tutumu ve gelişimi sırasında düzenli sulama çok önemlidir.
• Damla sulama sistemi su tasarrufu sağlar.
• Ortalama olarak genç bir kayısı ağacı (4 yaşına kadar) haftada 15-20 litre suya ihtiyaç duyarken yetişkin bir ağacın haftada 30-40 litre suya ihtiyacı vardır.
• Bu değerler yağış miktarına, toprak yapısına ve ağaç yaşına bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Döllenme (NPK Değerleri):

• Gübreleme toprak analizine ve ağacın ihtiyaçlarına göre yapılmalıdır.
• İlk yıllarda azot (N), fosfor (P) ve potasyum (K) içeren gübreler uygulanabilir.
• Genellikle meyve veren kayısı ağaçları için önerilen NPK değerleri 100:50:80 kg/ha’dır. Ancak bu değerler toprak analiz sonuçlarına göre değişiklik gösterebilir.

Hastalık ve Zararlılar (Hastalık İsimleri):

• Kayısı yaprağı lekesi hastalığı
• Monilia hastalığı
• Kayısı yaprağı biti
• Meyve kurdu

Budama (Budama Çeşitleri):

• Kayısı ağaçlarında yaygın olarak üç tür budama yapılır.

Budama:

• Biçimlendirici Budama: Genç ağaçlara şekil vermek amacıyla yapılır.
• Meyve Budaması: Verimi artırmak ve dalları gençleştirmek amacıyla yapılır.
• Gençleştirme Budaması: Verimi azalan yaşlı ağaçlarda yapılır.

Hasat (Hasat Ayları ve Verim):

• Kayısı hasadı genellikle Haziran-Temmuz aylarında başlar.
• Hasat zamanı kayısı çeşidine ve bölgeye göre değişiklik gösterebilir.
• Kayısı verimi yaşa, çeşide ve bakım uygulamalarına göre değişiklik göstermektedir.
• Kayısı ağaçları 3-4 yıl sonra meyve vermeye başlar ve ideal şartlarda hektar başına 3-5 ton verim sağlayabilir.

Depolama (Depolama Süresi):

• Depolama süresi kayısı çeşidine ve olgunluğuna bağlıdır.
• Bazı kayısı çeşitleri soğuk hava depolarında 2-3 hafta saklanabilmektedir.
• Kayısılar oda sıcaklığında çabuk bozulur ve hasattan hemen sonra tüketilmelidir.

Ek Bilgiler:

• Kayısı yetiştiriciliğinde arı tozlaşması önemlidir.
• Kayısı ağaçları nitrojeni sabitleyen bitkiler değildir. Bu nedenle kayısı bahçelerinde azotlu gübreleme ihtiyacı daha fazla olabilir.

Not: Bu bilgiler genel bir çerçeve sağlar. Kayısı yetiştiriciliğinde başarı için bölgenize ve kayısı çeşidinize özel bilgilerin edinilmesi ve uygulanması çok önemlidir.

kaynak: https://gemini.google.com